درد عصب سیاتیک ، یک بیماری شایع است که با دردی که در طول مسیر عصب سیاتیک منتشر می شود، مشخص می شود. عصب سیاتیک طولانی ترین و ضخیم ترین عصب بدن انسان است که از قسمت تحتانی کمر، از باسن و پشت هر پا میگذرد. هنگامی که این عصب فشرده یا تحریک می شود، می تواند منجر به علائم سیاتیک مانند کمردرد و ناراحتی در پاها شود. عصب سیاتیک از نخاع در قسمت تحتانی کمر، به ویژه از ریشه های عصبی ستون فقرات کمری و ساکرال منشأ می گیرد. از پیوند چندین ریشه عصبی، عمدتاً ریشه های عصبی چهارم و پنجم کمری (L4 و L5) و سه ریشه عصبی خاجی اول (S1، S2 و S3) تشکیل می شود. این ریشه های عصبی از طریق منافذ کوچکی به نام سوراخ بین مهره ای از ستون فقرات خارج می شوند و سپس به هم می پیوندند و عصب سیاتیک را تشکیل می دهند. در صورتی که به دلایلی این ریشه های عصبی تحت فشار قرار بگیرند درد عصب سیاتیک دور از انتظار نخواهد بود.
عصب سیاتیک از لگن عبور می کند و از زیر یا از عضله پیریفورمیس که در عمق باسن قرار دارد عبور می کند. از آنجا، از پشت ران پایین میآید و به اعصاب کوچک تری منشعب میشود که حس و کنترل حرکتی را به قسمت های مختلف ساق، از جمله عضلات همسترینگ، ماهیچههای ساق پا تامین میکنند.
علائم درد عصب سیاتیک
علائم درد سیاتیک بسته به محل و شدت فشار یا تحریک می تواند بسیار متفاوت باشد. علامت بارز آن دردی است که از ناحیه کمر یا باسن به سمت پایین ساق پا منتشر می شود. درد می تواند از درد خفیف یا احساس سوزن سوزن شدن تا درد شدید و تیراندازی که راه رفتن یا انجام فعالیت های روزانه را دشوار می کند متغیر باشد.
سایر علائم رایج عبارتند از:
بی حسی یا سوزن سوزن شدن: بسیاری از افراد مبتلا به سیاتیک در طول مسیر عصب سیاتیک، به طور معمول در باسن، ران یا ساق پا، بی حسی یا گزگز را تجربه می کنند.
ضعف عضلانی: فشرده شدن عصب سیاتیک می تواند منجر به ضعف عضلانی در پای آسیب دیده شود. این ضعف ممکن است به صورت مشکل در بلند کردن پا یا انگشتان پا ظاهر شود و راه رفتن صحیح را دشوار کند.
انتشار درد: درد ناشی از سیاتیک معمولاً از ناحیه کمر یا باسن منتشر می شود و از الگوی خاصی در پشت ساق پیروی میکند. ممکن است تمام راه را تا پا گسترش دهد یا ممکن است به یک منطقه خاص محدود شود.
تشدید درد با فعالیتهای خاص: فعالیتهایی که باعث افزایش فشار روی عصب سیاتیک میشوند، مانند نشستن طولانی، ایستادن، سرفه یا عطسه کردن، میتوانند درد را بدتر کنند. برعکس، وضعیتها یا حرکات خاصی که فشار روی عصب را کاهش میدهند، مانند دراز کشیدن یا راه رفتن، ممکن است باعث تسکین موقتی شوند.
دلایل و عوامل خطر
درد عصب سیاتیک معمولاً زمانی رخ می دهد که تحت فشار یا تحریک ریشه های عصبی تشکیل دهنده عصب سیاتیک باشد. این فشرده سازی می تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد، از جمله:
- فتق دیسک: یکی از شایع ترین علل درد عصب سیاتیک، فتق دیسک کمر است. دیسک های بین مهره ای به عنوان بالشتک بین مهره های ستون فقرات عمل می کنند و باعث جذب ضربه و انعطاف پذیری می شوند. هنگامی که دیسک فتق می کند، مواد ژل مانند داخلی آن می تواند به بیرون نشت کند و به ریشه های عصبی مجاور، از جمله آنهایی که عصب سیاتیک را تشکیل می دهند، فشار بیاورد.
- تنگی نخاعی: تنگی کانال نخاعی وضعیتی است که با باریک شدن کانال نخاعی، دهانه مرکزی که نخاع و ریشه های عصبی از آن عبور می کنند، مشخص می شود. این باریک شدن می تواند به دلیل تغییرات دژنراتیو مرتبط با افزایش سن، مانند رشد خارهای استخوانی یا ضخیم شدن رباط ها رخ دهد. هنگامی که کانال نخاعی باریک می شود، می تواند به ریشه های عصبی فشار وارد کند و باعث درد عصب سیاتیک شود.
- سندرم پیریفورمیس: عضله پیریفورمیس که در عمق باسن قرار دارد، گاهی اوقات میتواند سفت یا اسپاسمودیک شود و عصب سیاتیک را که از زیر یا از آن عبور میکند، تحریک کند. این بیماری به عنوان سندرم پیریفورمیس شناخته می شود و می تواند منجر به درد عصب سیاتیک شود.
- اختلالات تثبیت ستون فقرات کمری: شرایط مختلفی که بر پایداری ستون فقرات کمری تأثیر میگذارند، مانند اسپوندیلولیستزیس (که در آن مهرهای نسبت به مهره دیگر به جلو میلغزد) یا بیماری دژنراتیو دیسک، میتواند با فشرده کردن ریشههای عصبی منجر به درد عصب سیاتیک شود.
درمان درد عصب سیاتیک
تشخیص درد عصب سیاتیک معمولاً شامل ارزیابی جامع سابقه پزشکی بیمار، معاینه فیزیکی و مطالعات تصویربرداری است. پزشک علائم بیمار را بررسی می کند، یک معاینه فیزیکی برای ارزیابی قدرت عضلانی، رفلکس ها و احساس در پای آسیب دیده انجام می دهد و ممکن است آزمایش های تصویربرداری مانند اشعه ایکس، MRI (تصویربرداری تشدید مغناطیسی) یا سی تی (توموگرافی کامپیوتری) را تجویز کند. اسکن برای شناسایی علت اصلی درد.
درمان درد عصب سیاتیک به علت اصلی و شدت علائم بستگی دارد. در بیشتر موارد، اقدامات محافظه کارانه و غیرجراحی در مدیریت این بیماری موثر است. اینها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
داروهای ضد درد: مسکنهای بدون نسخه مانند داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) میتوانند به کاهش درد و التهاب مرتبط با سیاتیک کمک کنند. در موارد شدیدتر، داروهای تجویزی مانند شل کننده های عضلانی یا کورتیکواستروئیدهای خوراکی ممکن است تجویز شوند.
فیزیوتراپی: فیزیوتراپی موثرترین روش در درمان درد سیاتیک است که توسط متخصصان ما در مرکز فیزیوتراپی آیتن در خیابان شریعتی تهران ارائه می شود. دکتر فیزیوتراپی می تواند یک برنامه ورزشی برای بهبود انعطاف پذیری، تقویت عضلات مرکزی و پشت و کاهش فشار روی عصب سیاتیک طراحی کند. آنها همچنین ممکن است از تکنیک هایی مانند درمان گرم یا سرد، اولتراسوند یا تحریک الکتریکی برای تسکین درد استفاده کنند.
تزریق استروئید اپیدورال: در برخی موارد، داروهای کورتون ممکن است به فضای اطراف ریشه های عصبی آسیب دیده برای کاهش التهاب و کاهش درد تزریق شود.
اصلاح سبک زندگی: ایجاد تغییرات خاص در سبک زندگی نیز می تواند به مدیریت درد عصب سیاتیک کمک کند. این شامل حفظ وضعیت بدنی خوب، اجتناب از نشستن یا ایستادن طولانی مدت، استفاده از مکانیک مناسب بدن هنگام بلند کردن اجسام سنگین، و انجام تمرینات منظم برای تقویت عضلات مرکزی و پشت است.
در مواردی که درمان های محافظه کارانه نمی توانند تسکین دهند یا اگر علائم بدتر شوند، ممکن است مداخله جراحی در نظر گرفته شود. روش جراحی خاص به علت اصلی سیاتیک بستگی دارد، اما گزینههای رایج شامل دیسککتومی (برداشتن فتق دیسک)، لامینکتومی (برداشتن بخشی از استخوان مهره برای برداشتن فشار کانال نخاعی)، یا فیوژن ستون فقرات (به هم پیوستن دو ستون فقرات) است. یا تعداد بیشتری مهره با هم برای تثبیت ستون فقرات).
بیشتر بخوانید :