تریگر پوینت یا نقاط ماشه ای یک مفهوم مهم در زمینه پزشکی و مشکلات اسکلتی عضلانی است. آنها به نقاط خاص و بیش از حد تحریک پذیر در یک نوار ماهیچه یا فاسیا اشاره دارند که می توانند باعث درد و سایر علائم به صورت موضعی یا در قسمت های مختلف بدن شوند. درک نقاط ماشه ای برای تشخیص و درمان انواع مختلف درد و اختلال عملکرد ضروری است.

تریگر پوینت که اغلب به اختصار TrPs نامیده می شوند، گره های کوچک و بیش از حد تحریک پذیر هستند که در یک نوار کشیده از ماهیچه های اسکلتی قرار دارند. آنها به عنوان یک توده یا گره سخت قابل لمس هستند و به فشار بسیار حساس هستند، که می تواند باعث درد موضعی یا درد ارجاعی شود، جایی که درد در قسمت دیگری از بدن دور از خود نقطه ماشه احساس می شود.

بیشتر بخوانید : فیبرومیالژیا

انواع تریگر پوینت ها

نقاط ماشه ای را می توان بر اساس مکان، ویژگی ها و اثرات آنها به چندین نوع طبقه بندی کرد:

نقاط ماشه ای فعال: این نقاط به طور خود به خود دردناک هستند و حتی در حالت استراحت می توانند باعث درد ارجاعی شوند. آنها اغلب منجر به کاهش دامنه حرکتی و ضعف عضلانی می شوند. نقاط ماشه ای فعال معمولاً با سابقه اضافه بار عضلانی یا تروما حاد یا مزمن همراه هستند.

نقاط ماشه ای پنهان: این نقاط به طور خود به خودی دردناک نیستند، اما هنگام اعمال فشار می توانند باعث ناراحتی و درد شوند. آنها ممکن است حرکت را محدود کرده و بدون ایجاد درد خود به خود باعث ضعف عضلانی شوند. نقاط ماشه ای پنهان می توانند تحت شرایط خاصی مانند فشار به نقاط ماشه فعال تبدیل شوند.

نقاط ماشه ای اولیه: اینها منبع اصلی درد و اختلال در یک عضله خاص هستند. آنها مستقیماً در پاسخ به استفاده بیش از حد از عضله، آسیب یا فشار ایجاد می شوند.

نقاط ماشه ای ثانویه: این نقاط در پاسخ به استرس یا اختلال عملکرد ناشی از یک نقطه ماشه اولیه ایجاد می شوند. آنها اغلب در عضلاتی یافت می شوند که عضله آسیب دیده اولیه را جبران می کنند.

نقاط ماشه ارجاعی: این نقاط در ماهیچه هایی یافت می شوند که در ناحیه درد ارجاع شده یک نقطه ماشه فعال دیگر قرار دارند. آنها می توانند به دلیل ورودی مداوم درد از نقطه ماشه فعال اولیه ایجاد شوند.

بیشتر بخوانید : فیزیوتراپی کف لگن در تهران

دلایل ایجاد نقاط ماشه ای

تریگر پوینت ها می توانند به دلیل عوامل مختلفی ایجاد شوند که اغلب مربوط به اضافه بار عضلانی، ضربه یا فشار مزمن است. علل شایع عبارتند از:

اضافه بار حاد عضلانی: فعالیت بدنی شدید و ناگهانی یا آسیب می تواند عضلات را فراتر از ظرفیت آنها تحت فشار قرار دهد و منجر به پارگی های کوچک و متعاقب آن تشکیل نقطه ماشه ای شود.

اضافه بار مزمن عضلانی: فعالیت های مکرر، وضعیت نامناسب، یا انقباضات مداوم عضلانی در یک دوره طولانی می تواند منجر به تنش مزمن عضلانی و تریگر پوینت شود.

ضربه مستقیم: آسیب هایی مانند کشیدگی عضلانی، رگ به رگ شدن، یا آسیب ناشی از وارد شدن ضربه می تواند به فیبرهای عضلانی آسیب برساند و منجر به ایجاد نقاط ماشه ای شود.

استرس روانی: استرس مزمن می تواند منجر به افزایش تنش و خستگی عضلانی شود و به شکل گیری نقاط ماشه ای کمک کند.

کمبودهای تغذیه ای: دریافت ناکافی مواد مغذی ضروری، به ویژه ویتامین ها و مواد معدنی دخیل در عملکرد عضلات، می تواند افراد را مستعد ایجاد نقاط تحریک کند.

سایر شرایط پزشکی: شرایطی مانند آرتریت، فیبرومیالژیا و اختلالات متابولیک می توانند احتمال ایجاد نقطه ماشه ای را به دلیل تغییر عملکرد عضلات و درد مزمن افزایش دهند.

علائم تریگر پوینت

علائم مرتبط با نقاط ماشه ای بسته به محل و شدت آنها می تواند بسیار متفاوت باشد. علائم رایج عبارتند از:

درد موضعی: دردی که مستقیماً در محل نقطه ماشه احساس می شود. درد اغلب به صورت درد ضربان دار یا تیز توصیف می شود.

درد ارجاعی: دردی که در ناحیه دیگری از بدن دور از نقطه ماشه احساس می شود. الگوهای درد ارجاعی برای هر عضله خاص است و اغلب قابل پیش بینی است.

سفتی و ضعف عضلانی: نقاط ماشه ای می توانند باعث سفت و ضعیف شدن ماهیچه ها شوند و توانایی آن ها برای انقباض و شل شدن موثر را کاهش دهند.

محدوده حرکتی محدود: وجود نقاط ماشه ای می تواند دامنه حرکتی عضله آسیب دیده را محدود کند و منجر به مشکلاتی در انجام فعالیت های روزمره شود.

پدیده‌های اتونومیک: برخی از نقاط ماشه‌ای به دلیل تأثیرشان بر سیستم عصبی خودمختار می‌توانند علائمی مانند تعریق، تغییرات دمای پوست یا برآمدگی‌های پوستی ایجاد کنند.

پاسخ انقباض: اعمال فشار به نقطه ماشه ای می تواند یک پاسخ انقباض موضعی ایجاد کند که در آن فیبرهای عضلانی به طور غیرارادی منقبض می شوند.

درمان تریگر پوینت

درمان تریگر پوینت بر تسکین درد، بهبود عملکرد عضلات و جلوگیری از عود تمرکز دارد. فیزیوتراپی موثرترین روش در مدیریت این بیماری است که در کلینیک فیزیوتراپی آیتن در شریعتی تهران – فیزیوتراپی در منطقه ۳ تهران – ارائه می شود. تکنیک های فیزیوتراپی در درمان تریگر پوینت عبارتند از :

درمان دستی: تکنیک هایی مانند ماساژ، رهاسازی میوفاشیال و درمان نقطه ماشه ای برای غیرفعال کردن دستی نقاط ماشه ای و رهاسازی تنش عضلانی استفاده می شود. این تکنیک‌ها شامل اعمال فشار مداوم به نقطه ماشه برای شکستن نوار تنگ و بهبود جریان خون است.

حرکات کششی و ورزش: تمرینات کششی می تواند به کشش فیبرهای عضلانی و کاهش تنش کمک کند. تمرینات تقویتی می تواند عملکرد عضلات را بهبود بخشد و از عود نقاط ماشه ای جلوگیری کند.

گرما و سرما درمانی: استفاده از گرما می تواند به آرامش عضلات و بهبود جریان خون کمک کند، در حالی که سرما درمانی می تواند التهاب و درد بی حس را کاهش دهد.

سوزن خشک و طب سوزنی: درای نیدلینگ شامل قرار دادن سوزن های ظریف در نقاط ماشه ای برای کاهش تنش عضلانی و کاهش درد است. طب سوزنی که مبتنی بر طب سنتی چینی است نیز می تواند در درمان نقاط ماشه ای موثر باشد.

سایر راهکارهای درمانی

داروها: داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، شل کننده های عضلانی و مسکن ها می توانند به مدیریت درد و التهاب مرتبط با نقاط ماشه ای کمک کنند. در برخی موارد ممکن است از تزریق بی حسی موضعی یا تزریق کورتیکواستروئید استفاده شود.

اصلاح سبک زندگی: پرداختن به عوامل موثر مانند وضعیت بدنی نامناسب، مسائل ارگونومیک و مدیریت استرس می تواند به جلوگیری از ایجاد نقاط ماشه ای جدید کمک کند.

آموزش و مراقبت از خود: آموزش به بیماران در مورد ماهیت نقاط ماشه ای و آموزش تکنیک های خودمراقبتی مانند خود ماساژ و کشش مناسب می تواند آنها را در مدیریت موثر علائم خود توانمند کند.