یبوست یک شکایت شایع گوارشی است که با حرکات نادر روده (BMs) و مشکل در دفع مدفوع مشخص می شود. در حالی که یبوست گاه به گاه دلیلی برای هشدار نیست، اما در صورت تداوم می تواند به یک مشکل ناامید کننده و ناراحت کننده تبدیل شود.
دفعات دفع سالم روده می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، اما به طور کلی در محدوده سه بار در روز تا سه بار در هفته قرار دارد. مدفوع باید نرم باشد و به راحتی و بدون فشار زیاد دفع شود. عواملی مانند رژیم غذایی، هیدراتاسیون و سطح فعالیت همگی می توانند بر عادات روده تأثیر بگذارند.
یبوست زمانی تشخیص داده می شود که دو یا چند مورد از موارد زیر را حداقل به مدت سه ماه تجربه کنید:
- کمتر از سه بار مدفوع در هفته
- زور زدن در هنگام اجابت مزاج
- مدفوع سفت و توده ای
- احساس تخلیه ناقص
- انسداد در رکتوم که از تخلیه کامل آن جلوگیری می کند
اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، مهم است که با پزشک خود مشورت کنید تا هرگونه بیماری زمینه ای را رد کنید.
دلایل یبوست
1. عوامل غذایی:
مصرف کم فیبر: فیبر مانند یک عامل حجیم کننده در دستگاه گوارش عمل می کند و باعث تشکیل مدفوع و عبور صاف می شود. رژیم غذایی فاقد میوه، سبزیجات و غلات کامل می تواند منجر به یبوست شود.
کم آبی بدن: وقتی بدن کم آب می شود، آب را از مدفوع بیرون می کشد و دفع آن را سخت و دشوار می کند.
لبنیات بیش از حد: در حالی که برخی افراد لبنیات را به خوبی تحمل می کنند، برخی دیگر متوجه می شوند که این لبنیات به یبوست کمک می کند.
2. عوامل سبک زندگی:
سبک زندگی کم تحرک: فعالیت بدنی منظم سیستم گوارش را تحریک می کند و حرکات روده را تقویت می کند. ورزش نکردن می تواند هضم را کند کند و منجر به یبوست شود.
نادیده گرفتن میل به دفع مدفوع: نادیده گرفتن مرتب میل به دفع مدفوع می تواند منجر به سفت شدن مدفوع و مشکل در دفع آن در آینده شود.
سفر و اختلالات روتین: تغییر در روال، سفر و محیط های ناآشنا می تواند عادات روده را مختل کند و باعث یبوست موقت شود.
استرس: استرس مزمن می تواند بر سیستم گوارشی تأثیر بگذارد و به یبوست کمک کند.
3. شرایط پزشکی:
سندرم روده تحریک پذیر (IBS): این بیماری مزمن می تواند باعث یبوست، اسهال یا هر دو، همراه با درد شکم و نفخ شود.
اختلالات غدد درون ریز: شرایطی مانند کم کاری تیروئید و دیابت می تواند بر حرکت روده تأثیر بگذارد و به یبوست کمک کند.
اختلالات عصبی: شرایطی مانند بیماری پارکینسون و مولتیپل اسکلروزیس می تواند بر اعصابی که حرکات روده را کنترل می کنند، تأثیر بگذارد و منجر به یبوست شود.
داروها: برخی داروها مانند مسکن ها، داروهای ضد افسردگی و آنتی هیستامین ها می توانند یبوست را به عنوان یک عارضه جانبی داشته باشند.
ناهنجاری های ساختاری: در موارد نادر، ناهنجاری های ساختاری در رکتوم یا کولون می تواند به یبوست کمک کند.
4. اختلال عملکرد کف لگن:
عضلات کف لگن نقش مهمی در کنترل روده دارند. ضعیف بودن عضلات کف لگن می تواند تحمل و تخلیه کامل روده را دشوار کند و منجر به یبوست شود. برعکس، سفت شدن بیش از حد عضلات کف لگن نیز می تواند باعث یبوست شود.
5. افزایش سن: با بالا رفتن سن، سیستم گوارشی کارآمدتر می شود و حرکات روده ممکن است کمتر شود.
علائم یبوست
در حالی که علامت اولیه یبوست حرکات نادر روده است، علائم دیگری نیز می تواند همراه با آن باشد، از جمله:
- مدفوع سفت و خشک
- زور زدن در هنگام اجابت مزاج
- احساس تخلیه ناقص
- درد یا گرفتگی شکم
- نفخ
- درد رکتوم
اگر هر یک از این علائم را برای مدت طولانی تجربه کردید، مشورت با پزشک برای تعیین علت و دریافت درمان مناسب ضروری است.
روشهای درمان
1. تغییرات رژیم غذایی:
مصرف فیبر را افزایش دهید: هدف قرار دادن مقدار زیادی میوه، سبزیجات و غلات کامل در رژیم غذایی خود باشید. اگر تغییرات رژیم غذایی به تنهایی کافی نیست، اضافه کردن مکمل های فیبر را در نظر بگیرید.
هیدراته بمانید: در طول روز مقدار زیادی آب بنوشید تا مدفوع خود را نرم و راحت نگه دارید.
نوشیدنی های کم آب کننده را محدود کنید: مصرف کافئین و الکل خود را کاهش دهید، زیرا می توانند به کم آبی بدن کمک کنند.
2. اصلاح سبک زندگی:
درگیر ورزش منظم: حداقل 30 دقیقه ورزش با شدت متوسط در بیشتر روزهای هفته برای تحریک سیستم گوارشی خود هدف گذاری کنید.
به اصرار برای دفع مدفوع پاسخ دهید: اصرار برای دفع مدفوع را نادیده نگیرید. تأخیر در اجابت مزاج می تواند منجر به سفت شدن مدفوع شود و دفع آن را دیرتر سخت کند.
استرس را مدیریت کنید: استرس مزمن می تواند در بروز یبوست نقش داشته باشد.
3. فیزیوتراپی کف لگن
فیزیوتراپی کف لگن می تواند یک گزینه درمانی مفید برای یبوست باشد، به خصوص اگر ناشی از اختلال عملکرد کف لگن باشد.
عضلات کف لگن نقش مهمی در عملکرد روده دارند. به عنوان مثال، عضله پوپورکتالیس به دور راست روده میپیچد و باید بتواند به اندازه کافی شل شود تا مدفوع دفع شود، اما همچنین کشش کافی برای حمایت از راست روده را در طول اجابت مزاج حفظ کند. عضلات سفت و سفت لگن می توانند ناکارآمد باشند و بر حرکات روده تأثیر بگذارند.
فیزیوتراپیست کف لگن می تواند ماهیچه های کف لگن شما را ارزیابی کند و هرگونه عدم تعادل یا ضعفی را که ممکن است به یبوست شما کمک کند را شناسایی کند. سپس آنها می توانند یک برنامه درمانی ایجاد کنند که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درمان دستی برای آزادسازی عضلات سفت
- ورزش هایی برای تقویت عضلات ضعیف
- بیوفیدبک برای کمک به یادگیری کنترل عضلات کف لگن
فیزیوتراپی کف لگن یک درمان ایمن و موثر برای یبوست است. می تواند به بهبود عملکرد روده و کاهش علائم کمک کند.
در اینجا برخی از مزایای فیزیوتراپی کف لگن برای یبوست آورده شده است:
- بهبود عملکرد روده
- کاهش فشار در هنگام اجابت مزاج
- کاهش علائم یبوست، مانند نفخ و درد شکم