سندرم شانه منجمد که به عنوان کپسولیت چسبنده شناخته می شود، وضعیتی است که حرکت در مفصل شانه را محدود می کند. با درد و سفتی مشخص می شود که به تدریج ایجاد می شود، با گذشت زمان بدتر می شود و سپس در نهایت بهبود می یابد. در حالی که علت دقیق آن نامشخص است، اعتقاد بر این است که مربوط به التهاب و ضخیم شدن کپسول شانه، بافت همبند اطراف مفصل است.
مفصل شانه یک مفصل توپ و کاسه است که دامنه حرکتی وسیعی را ارائه می دهد. توپ (سر بازو) استخوان بازو (بازو) در حفره کم عمق (گلنوئید) تیغه شانه (کتف) قرار می گیرد. کپسول شانه این مفصل را در بر می گیرد و استخوان ها را در کنار هم نگه می دارد و ثبات را ایجاد می کند.
درون کپسول، پوشش صافی به نام سینوویوم، مایع سینوویال را تولید میکند، روانکنندهای که امکان سر خوردن صاف سطوح مفصلی را در حین حرکت فراهم میکند. رباط ها با اتصال استخوان ها باعث تثبیت مفصل می شوند.
مراحل سندرم شانه منجمد
شانه یخ زده در سه مرحله متمایز پیشرفت می کند که هر کدام علائم و مدت زمان متفاوتی دارند:
مرحله انجماد (3-6 ماه): این مرحله با شروع تدریجی درد مشخص می شود که اغلب به عنوان درد مبهم یا درد شدید توصیف می شود که معمولاً در شب بدتر می شود و خواب را مختل می کند. حرکت در شانه به تدریج محدود می شود، به ویژه به بالای سر یا پشت سر می رسد.
مرحله یخ زدگی (4 تا 12 ماه): درد ممکن است در این مرحله افزایش یابد یا حتی کمی بهبود یابد. با این حال، سفتی به برجسته ترین علامت تبدیل می شود و به طور قابل توجهی حرکت فعال (خود شروع شده) و غیرفعال (کمک) شانه را محدود می کند.
مرحله ذوب (12-36 ماه): این مرحله تفکیک تدریجی است که در آن سفتی به تدریج بهبود می یابد و بازیابی حرکت قابل دستیابی تر می شود. این می تواند یک روند کند باشد، گاهی اوقات تا سه سال برای بهبودی کامل طول می کشد.
علل و عوامل خطر
علت دقیق سندرم شانه یخ زده ناشناخته است. با این حال، اعتقاد بر این است که عوامل متعددی در توسعه آن نقش دارند:
- التهاب: التهاب کپسول شانه یک جزء کلیدی است. این می تواند منجر به ضخیم شدن و زخم شدن کپسول شود و حرکت را محدود کند.
- کاهش مایع سینوویال: مایع سینوویال مفصل را روان می کند. کاهش این مایع می تواند اصطکاک را افزایش داده و به سفتی کمک کند.
- تروما یا آسیب: آسیب های وارده به شانه، مانند شکستگی، دررفتگی، یا پارگی روتاتور کاف، می تواند خطر یخ زدگی شانه را افزایش دهد، به خصوص اگر برای بهبودی نیاز به بی حرکتی باشد.
- جراحی: جراحی های مربوط به مفصل شانه نیز می تواند فرد را مستعد ابتلا به شانه یخ زده کند.
- گیرافتادگی روتاتور ماف: شرایطی مانند گیرافتادگی روتاتور کاف، که در آن تاندونهای شانه تحریک میشوند، گاهی اوقات میتوانند منجر به یخ زدگی شانه شوند.
- شرایط پزشکی: برخی شرایط پزشکی مانند دیابت، مشکلات تیروئید و بیماری پارکینسون با افزایش خطر ابتلا به شانه یخ زده مرتبط هستند.
- بی حرکتی: هر وضعیتی که مستلزم بی حرکت نگه داشتن شانه برای مدت طولانی باشد، مانند بعد از جراحی یا به دلیل درد، می تواند خطر را افزایش دهد.
هیچ آزمایش قطعی واحدی برای سندرم شانه یخ زده وجود ندارد. تشخیص معمولاً بر اساس ارزیابی پزشک است، از جمله:
- سابقه پزشکی: در مورد علائم، مدت زمان و هرگونه سابقه آسیب یا شرایط پزشکی صحبت کنید.
- معاینه فیزیکی: پزشک دامنه حرکتی شانه شما را با حرکت آرام و بررسی درد و حساسیت آنها ارزیابی می کند. ممکن است آزمایش های خاصی برای اندازه گیری میزان محدودیت حرکتی انجام شود.
- آزمایشات تصویربرداری: ممکن است از اشعه ایکس برای رد سایر شرایط مانند آرتریت یا شکستگی استفاده شود. در برخی موارد، اسکن MRI ممکن است برای تجسم بافتهای نرم شانه و ارزیابی مشکلات روتاتور کاف مفید باشد.
گزینه های درمان سندرم شانه منجمد
هیچ درمانی برای شانه یخ زده وجود ندارد، اما درمان بر مدیریت درد، بهبود دامنه حرکتی و تسهیل بهبودی تمرکز دارد. در اینجا برخی از روش های درمانی رایج آورده شده است:
مدیریت درد: داروهایی مانند مسکنهای بدون نسخه (NSAIDs) یا داروهای مسکن تجویزی ممکن است به مدیریت درد کمک کنند. تزریق کورتیکواستروئید به طور مستقیم در مفصل شانه نیز می تواند درد را هدفمند و التهاب را کاهش دهد.
فیزیوتراپی: این روش اصلی درمان سندرم شانه منجمد است. یک فیزیوتراپیست برنامه ای شخصی متشکل از تمرینات کششی ملایم، تمرینات دامنه حرکتی و تمرینات تقویتی برای بهبود انعطاف پذیری، افزایش تحرک و جلوگیری از سفتی بیشتر طراحی می کند.
سایر راهکارهای فیزیوتراپی
- گرما درمانی: اعمال گرما روی شانه قبل از تمرینات کششی می تواند به شل شدن عضلات سفت و بهبود انعطاف پذیری کمک کند.
- درمان دستی: تکنیک هایی مانند ماساژ درمانی و دستکاری دستی ممکن است توسط فیزیوتراپ برای بهبود تحرک مفصل و انعطاف پذیری بافت نرم استفاده شود.
- اولتراسوند درمانی: امواج اولتراسوند را می توان برای بهبود و کاهش التهاب استفاده کرد.
جراحی: در موارد نادری که درمان محافظه کارانه نتوانند علائم بیمار و عملکرد شانه را بهبود بخشد انجام می گیرد.