درمان اسکولیوز با فیزیوتراپی یکی از روشهای موثر در مدیریت این ناهنجاری شایع ستون فقرات است که توسط متخصصان در کلینیک فیزیوتراپی آیتن در شریعتی تهران ارائه می شود. اسکولیوز یک وضعیت پزشکی است که با انحنای جانبی غیر طبیعی ستون فقرات مشخص می شود. انحنای آن اغلب به شکل S یا C است و می تواند افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد، اگرچه بیشتر در کودکان و نوجوانان تشخیص داده می شود.
برخی از افراد اشکال خفیفی را تجربه می کنند که نیاز به حداقل درمان دارند، در حالی که برخی دیگر ممکن است انحنای شدیدتری داشته باشند که نیاز به مداخله دارد.فیزیوتراپی یکی از رویکردهای اولیه درمانی غیرجراحی برای مدیریت اسکولیوز است. هدف این درمان کاهش علائم، بهبود عملکرد و به طور بالقوه کاهش پیشرفت انحنا است.
علائم و انواع اسکولیوز
- شانه ها یا باسن ناهموار
- یک تیغه شانه برجسته تر از دیگری است
- کمر ناهموار
- به یک طرف خم می شود
- کمردرد در موارد شدید
اسکولیوز معمولاً از طریق معاینه فیزیکی تشخیص داده می شود و با آزمایش های تصویربرداری مانند اشعه ایکس تأیید می شود که امکان اندازه گیری دقیق انحنا را فراهم می کند
اسکولیوز را می توان بر اساس علت شناسی به انواع مختلفی طبقه بندی کرد:
اسکولیوز ایدیوپاتیک: این شایع ترین نوع است، بدون علت قابل شناسایی. بیشتر بر اساس سن شروع تقسیم می شود: نوزادان، نوجوانان، نوجوانان و بزرگسالان.
اسکولیوز مادرزادی: این بیماری ناشی از ناهنجاری های مهره ای است که در بدو تولد وجود دارد.
اسکولیوز عصبی عضلانی: با شرایطی مانند فلج مغزی، دیستروفی عضلانی یا آسیب نخاع همراه است.
اسکولیوز دژنراتیو: به طور معمول در افراد مسن به دلیل تحلیل رفتن دیسک ها و مفاصل ستون فقرات رخ می دهد.
شدت اسکولیوز بر حسب درجه با استفاده از زاویه کاب اندازه گیری می شود. اسکولیوز خفیف بین 10-20 درجه، متوسط بین 20-40 درجه و موارد شدید بالای 40 درجه است.
اهداف فیزیوتراپی در مدیریت اسکولیوز عبارتند از :
- کاهش درد: کاهش ناراحتی مرتبط با عدم تعادل عضلانی و انحنای ستون فقرات.
- بهبود وضعیت بدن: بهبود وضعیت کلی بدن و هم ترازی بدن بیمار.
- افزایش عملکرد: افزایش توانایی بیمار برای انجام فعالیت های روزانه بدون محدودیت.
- جلوگیری از پیشرفت: با هدف جلوگیری از بدتر شدن بیشتر انحنای ستون فقرات.
- تقویت عضلات: هدف قرار دادن گروه های عضلانی خاص برای حمایت بهتر از ستون فقرات.
- افزایش انعطاف پذیری: بهبود دامنه حرکتی ستون فقرات و ساختارهای مرتبط.
درمان اسکولیوز با فیزیوتراپی
برای دستیابی به اهداف فوق از تکنیک ها و تمرینات فیزیوتراپی مختلفی استفاده می شود. این شامل:
روش شروت:
توضیحات: روش Schroth شکل تخصصی فیزیوتراپی برای اسکولیوز است که بر اصلاح چرخش ستون فقرات و بهبود وضعیت بدن از طریق تمرینات خاص متناسب با انحنای فرد تمرکز دارد.
تکنیک‌ها: شامل تنفس زاویه‌ای چرخشی (RAB) است که به انحراف ستون فقرات کمک می‌کند و اصلاحات وضعیتی خاص از طریق تمرینات ایزومتریک.
مزایا: این روش می تواند به طور قابل توجهی درد را کاهش دهد، وضعیت بدن را بهبود بخشد و حتی در برخی موارد زاویه کاب را کاهش دهد.
SEAS (رویکرد تمرین علمی برای اسکولیوز):
توضیحات: SEAS یک رویکرد محافظه کارانه مبتنی بر تمرینات فردی با هدف حفظ یا بهبود اسکولیوز است.
تکنیک ها: تمرینات با حضور فیزیوتراپیست انجام می شود و شامل تمرینات خود اصلاحی در وضعیت های مختلف (ایستاده، نشسته، دراز کشیده) می باشد.
مزایا: SEAS می تواند کنترل وضعیتی را افزایش دهد و نشان داده شده است که در مدیریت اسکولیوز خفیف تا متوسط موثر است.
تمرینات وضعیتی:
توضیحات: هدف این تمرینات اصلاح انحراف جانبی ستون فقرات با تغییر وزن بدن به سمت منحنی است.
تکنیک ها: تمرینات شامل حالت دراز کشیدن به پهلو، استفاده از وسایلی مانند گوه یا بالش برای تشویق درست قرار گرفتن ستون فقرات و تمرینات تعادلی برای ارتقای توزیع وزن برابر است.
فواید: این تمرینات می توانند به کاهش انحنای جانبی و بهبود وضعیت کلی بدن کمک کنند.
تمرینات تقویت و تثبیت هسته:
توضیحات: تقویت هسته برای حمایت از ستون فقرات و حفظ موقعیت خنثی ستون فقرات ضروری است.
تکنیک ها: تمرینات شامل پلانک، بریج و کرانچ شکمی، تمرکز بر عضلات هسته عمیق مانند شکم عرضی و مولتی فیدوس است.
فواید: یک هسته قوی به تثبیت ستون فقرات و کاهش خطر پیشرفت کمک می کند.
یوگا و پیلاتس:
توضیحات: یوگا و پیلاتس دارای تمرینات انعطاف پذیری، قدرتی و تنفسی هستند که برای بیماران اسکولیوز مفید است.
تکنیک ها: ژست های خاصی مانند ژست کودک، گربه-گاو و پیچش ستون فقرات در یوگا و تمرینات پیلاتس مانند صد و اره را می توان برای اسکولیوز تطبیق داد.
مزایا: این تمرین‌ها انعطاف‌پذیری، تعادل و قدرت کلی را بهبود می‌بخشد و به تراز بهتر ستون فقرات کمک می‌کند.
درمان دستی و رهاسازی میوفاشیال:
توضیحات: درمان دستی شامل تکنیک‌های عملی برای دستکاری ستون فقرات و بافت‌های نرم است.
تکنیک ها: تکنیک ها شامل حرکت ستون فقرات، ماساژ و رهاسازی میوفاسیال برای کاهش تنش عضلانی و بهبود تحرک است.
مزایا: این تکنیک ها می توانند درد را کاهش دهند، سفتی عضلات را کاهش دهند و دامنه حرکت را بهبود بخشند.
نتایج و فواید درمان اسکولیوز با فیزیوتراپی
اثربخشی فیزیوتراپی در مدیریت اسکولیوز به عوامل مختلفی از جمله شدت انحنا، سن بیمار و رعایت رژیم ورزشی تجویز شده بستگی دارد. مزایای بالقوه عبارتند از:
تسکین درد: فیزیوتراپی منظم می تواند سطح درد مرتبط با اسکولیوز را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
بهبود وضعیت بدن: بیماران اغلب هم ترازی پوسچرال و تقارن بدن را افزایش می دهند.
افزایش قدرت و انعطاف پذیری: تمرینات هدفمند می توانند عضلات مرکزی بدن را تقویت کرده و انعطاف پذیری ستون فقرات را افزایش دهند.
بهبود کیفیت زندگی: با کاهش درد و بهبود عملکرد، فیزیوتراپی می تواند منجر به کیفیت زندگی بهتر شود.
کاهش بالقوه انحنا: در برخی موارد، به ویژه با مداخله زودهنگام، فیزیوتراپی می تواند به کاهش درجه انحنای ستون فقرات کمک کند.
