آرتروز مچ دست یک بیماری دژنراتیو مفصل است که غضروف صاف پوشاننده استخوان های مچ دست را درگیر می کند. این غضروف به عنوان یک بالشتک عمل می کند و حرکت مچ دست را امکان پذیر می کند. با گذشت زمان، ساییدگی، آسیب ها یا عوامل دیگر می‌تواند منجر به شکسته شدن این لایه محافظ و ایجاد درد، سفتی و التهاب شود.
اگر تا به حال احساس درد مچ دست مزمنی داشته اید که با فعالیت بدتر می شود یا متوجه کاهش دامنه حرکتی شده اید، ممکن است با شروع آرتروز مچ دست درگیر باشید. در حالی که این بیماری در افراد میانسال و سالمند شایع‌تر است، افراد جوان تر با آسیب‌دیدگی مچ دست یا کارهای فشاری مکرر نیز در معرض خطر هستند.
درک این وضعیت بسیار مهم است زیرا فقط مچ دست شما را تحت تاثیر قرار نمی دهد، بلکه بر توانایی شما برای انجام کارهای روزانه، از تایپ کردن روی صفحه کلید گرفته تا بلند کردن اشیاء، تاثیر می گذارد. تشخیص زودهنگام و مدیریت صحیح آرتروز مچ دست می تواند کیفیت زندگی شما را به میزان قابل توجهی بهبود بخشد.
مچ دست شما یک ساختار پیچیده است که از هشت استخوان کوچک (کارپال) و دو استخوان بلند در ساعد شما (رادیوس و اولنا) تشکیل شده است. این استخوان‌ها توسط رباط‌ها به هم متصل می‌شوند و توسط غضروف محافظت می‌شوند، که حرکت صاف را فراهم می‌کند و شوک را جذب می‌کند.
هنگامی که آرتروز شروع می شود، غضروف شروع به تجزیه می کند. این می تواند منجر به تماس استخوان به استخوان شود و منجر به درد و تورم شود. مچ دست به‌ویژه به دلیل استفاده مکرر از آن و شبکه پیچیده استخوان‌ها و مفاصل، مستعد ابتلا به استئوآرتریت است.
علل آرتروز مچ دست
افزایش سن: با افزایش سن، غضروف به طور طبیعی فرسوده می شود و خطر ابتلا به آرتروز را افزایش می دهد.
ژنتیک: اگر آرتروز در خانواده شما وجود داشته باشد، احتمال ابتلا به آن بیشتر است.
آسیب ها: شکستگی مچ دست، دررفتگی یا پارگی رباط می تواند مفصل را مستعد ابتلا به آرتروز کند، حتی گاهی اوقات حتی سال ها پس از آسیب اولیه.
استفاده مکرر: مشاغل یا فعالیت هایی که نیاز به حرکت مداوم مچ دارند، مانند تایپ کردن یا کارهای خط مونتاژ، می توانند در طول زمان منجر به ساییدگی و پارگی شوند.
شرایط التهابی: شرایطی مانند آرتریت روماتوئید می تواند تخریب غضروف را تسریع کند و خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهد.
علائم آرتروز مچ دست
- درد مچ دست ، به ویژه پس از فعالیت مچ دست
- سفتی مچ دست که حرکت مچ را دشوار می کند
- تورم و حساسیت در اطراف مفصل
- احساس ساییدن استخوان ها در حین حرکت مچ دست
- کاهش استحکام، و گرفتن اشیا را چالش برانگیز می کند
- بدشکلی در موارد شدید، جایی که مچ ممکن است نامرتب به نظر برسد
نادیده گرفتن این علائم می تواند منجر به عوارض بیشتر شود، بنابراین ضروری است که به موقع به دنبال مشاوره پزشکی باشید.
انواع آرتروز مچ دست
- آرتروز اولیه: این به دلیل روند طبیعی پیری و ساییدگی و پارگی تدریجی غضروف در طول زمان رخ می دهد.
- استئوآرتریت پس از سانحه: این نوع پس از آسیب مچ دست، مانند شکستگی یا آسیب رباط ایجاد می شود که باعث بی ثباتی مفصل و تسریع تخریب غضروف می شود.
تشخیص آرتروز مچ دست
تشخیص با یک تاریخچه پزشکی دقیق و یک معاینه فیزیکی کامل توسط یک پزشک ارتوپد یا فیزیوتراپیست شروع می شود. آنها در مورد علائم شما، مانند شدت درد، سفتی، و هرگونه سابقه آسیب مچ دست می پرسند. این اطلاعات کمک می کند تا علت اصلی ناراحتی خود را مشخص کنید.
در طول معاینه فیزیکی، پزشک تورم، حساسیت و دامنه حرکتی مچ دست شما را بررسی می کند. همچنین ممکن است از شما بخواهند که حرکات خاصی را برای شناسایی نقاط ضعف یا درد انجام دهید.
تکنیک های تصویربرداری نقش مهمی در تایید تشخیص آرتروز مچ دست دارند:
اشعه ایکس: اینها رایج ترین ابزار برای تشخیص آرتروز هستند. آنها باریک شدن فضای مفصل، خارهای استخوانی و سایر تغییرات ساختاری را نشان می دهند.
اسکن‌های MRI: این اسکن‌ها نمای دقیق‌تری از بافت‌های نرم مانند غضروف و رباط‌ها ارائه می‌دهند و به تشخیص استئوآرتریت در مراحل اولیه کمک می‌کنند.
سی تی اسکن یا سونوگرافی: ممکن است در موارد نادری برای ارزیابی بیشتر شدت بیماری استفاده شود.
چرا تشخیص زودهنگام بسیار مهم است؟ برای شروع، هرچه آرتروز مچ دست زودتر شناسایی شود، شانس شما برای مدیریت موثر آن بیشتر است. مداخله زودهنگام می تواند پیشرفت بیماری را کاهش دهد، درد را کاهش دهد و عملکرد مچ دست را بهبود بخشد.
تاخیر در تشخیص می تواند منجر به علائم شدیدتر از جمله درد مزمن و آسیب دائمی مفصل شود. با گذشت زمان، آرتروز مچ دست درمان‌نشده می‌تواند حتی کارهای ساده‌ای مانند چرخاندن دستگیره در یا باز کردن شیشه را دشوار کند و به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی شما تأثیر بگذارد.
گزینه های درمانی
درمان های غیرجراحی اغلب اولین خط دفاعی در برابر آرتروز مچ دست هستند. هدف آنها کاهش علائم و بهبود عملکرد مفاصل بدون روش های تهاجمی است.
داروها:
- مسکن‌های بدون نسخه مانند پاراستامول یا ایبوپروفن می‌توانند به مدیریت درد خفیف کمک کنند.
- داروهای ضد التهابی تجویزی (NSAIDs) برای موارد شدیدتر توصیه می شود.
- درمان های موضعی، مانند کرم ها یا ژل ها، می توانند تسکین هدفمندی را ارائه دهند.
ارتز مچ دست: آتل ها یا بریس ها می توانند مفصل را تثبیت کنند، حرکت را محدود کرده و در هنگام شعله ور شدن تسکین دهند.
تزریق کورتیکواستروئید: برای کسانی که درد شدید دارند، تزریق کورتیکواستروئید به طور مستقیم در مچ دست می تواند التهاب را کاهش دهد و تسکین موقتی ایجاد کند.
فیزیوتراپی برای آرتروز مچ دست
فیزیوتراپی در ظفر یکی از روشهای موثر در مدیریت و بهبود علائم آرتروز مچ دست است. این روش درمانی غیرتهاجمی با هدف کاهش درد، افزایش دامنه حرکتی، تقویت عضلات اطراف مچ دست و بهبود عملکرد کلی مفصل انجام می‌شود.
فیزیوتراپی چگونه به درمان آرتروز مچ دست کمک می‌کند؟
کاهش درد: تمرینات خاص، گرما درمانی و سرما درمانی می‌توانند به کاهش التهاب و درد در مفصل مچ دست کمک کنند.
افزایش دامنه حرکتی: تمرینات کششی و دستکاری‌های دستی توسط فیزیوتراپیست به بهبود انعطاف‌پذیری مچ دست و افزایش دامنه حرکتی آن کمک می‌کنند.
تقویت عضلات: تمرینات تقویتی برای عضلات اطراف مچ دست، به حمایت از مفصل و کاهش فشار روی آن کمک می‌کنند.
بهبود عملکرد: فیزیوتراپی می‌تواند به بهبود توانایی‌های عملکردی دست و مچ دست، مانند گرفتن اشیاء و انجام فعالیت‌های روزمره کمک کند.
کاهش نیاز به دارو: با کاهش درد و بهبود عملکرد، ممکن است نیاز به داروهای مسکن کاهش یابد.
روشهای فیزیوتراپی برای درمان آرتروز مچ دست
- تمرینات درمانی: تمرینات ورزشی خاص برای تقویت عضلات اطراف مچ دست، بهبود انعطاف‌پذیری و کاهش درد طراحی شده‌اند.
- درمان دستی: فیزیوتراپیست با استفاده از تکنیک‌های دستی، مفصل مچ دست را دستکاری می‌کند تا دامنه حرکتی را بهبود بخشد و درد را کاهش دهد.
- گرما و سرما درمانی: استفاده از گرما و سرما می‌تواند به کاهش التهاب و درد کمک کند.
- اولتراسوند: امواج اولتراسوند می‌توانند به کاهش التهاب و تسریع روند بهبودی کمک کنند.
درمان های جراحی
زمانی که روشهای غیرجراحی تسکین کافی را فراهم نمی‌کنند، ممکن است مداخله جراحی ضروری باشد. بسته به شدت و محل آرتروز چندین گزینه جراحی وجود دارد:
آرتروسکوپی: یک روش کم تهاجمی برای تمیز کردن مفصل، حذف مواد زائد و کاهش التهاب.
فیوژن مفصل (Arthrodesis): این شامل جوش خوردن استخوان های مچ دست برای از بین بردن درد ناشی از حرکت مفصل است. در حالی که انعطاف پذیری را کاهش می دهد، قدرت را بازیابی می کند.
تعویض مفصل (آرتروپلاستی): در موارد شدید، مفصل آسیب دیده با ایمپلنت مصنوعی جایگزین می شود که باعث بهبود تحرک و کاهش درد می شود.
پس از جراحی، یک دوره توانبخشی برای بازیابی عملکرد مچ دست ضروری است. این شامل فیزیوتراپی و بازگشت تدریجی به فعالیت های روزانه است.
