کمردرد در بارداری یک علامت شایع و اغلب ناتوان کننده است که توسط بسیاری از زنان باردار تجربه می شود. این مشکل 50 تا 70 درصد از زنان باردار را تحت تأثیر قرار می دهد و می تواند به طور قابل توجهی بر فعالیت های روزانه و کیفیت کلی زندگی تأثیر بگذارد. درک علل، عوامل خطر، انواع، مدیریت و پیشگیری از کمردرد در دوران بارداری برای کاهش ناراحتی و بهبود رفاه مادران باردار بسیار مهم است.
بیشتر بخوانید : سیاتیک در بارداری
علل کمردرد در دوران بارداری
دلایل کمردرد در دوران بارداری چند وجهی است و می توان آن را به ترکیبی از تغییرات فیزیولوژیکی، هورمونی و آناتومیکی نسبت داد که با سازگاری بدن برای حمایت از جنین در حال رشد رخ می دهد.
تغییرات هورمونی: هورمون ریلکسین در دوران بارداری به مقدار بیشتری تولید می شود. Relaxin به شل شدن رباط های ناحیه لگن و نرم و گشاد شدن دهانه رحم در آمادگی برای زایمان کمک می کند. با این حال، این افزایش شلی میتواند منجر به بیثباتی و ناهماهنگی مفاصل، بهویژه در لگن و کمر شود که به درد کمک میکند.
افزایش وزن: وزن اضافی که در دوران بارداری به دست می آید، فشار بیشتری را بر ستون فقرات وارد می کند. ستون فقرات باید این وزن اضافی را تحمل کند، که می تواند باعث کمردرد شود. افزایش وزن نوزاد و رحم نیز مرکز ثقل را به جلو منتقل می کند و وضعیت بدن را تغییر می دهد و منجر به کشیدگی عضلات می شود.
تغییرات وضعیتی: با پیشرفت بارداری، مرکز ثقل بدن به جلو منتقل می شود. این جابجایی زنان باردار را مجبور می کند تا وضعیت و نحوه حرکت خود را تنظیم کنند. اغلب، این تنظیم منجر به لوردوز کمری اغراق آمیز (منحنی به سمت داخل کمر) می شود که می تواند باعث کشیدگی و ناراحتی عضلانی شود.
جداسازی عضلانی: رحم در حال رشد می تواند باعث شود که عضلات راست شکمی (عضلات “شش بسته”) در امتداد درز مرکزی جدا شوند. این بیماری که به نام دیاستاز رکتی شناخته می شود، می تواند با تضعیف تکیه گاه ستون فقرات، کمردرد را تشدید کند.
استرس: استرس عاطفی می تواند باعث تنش عضلانی در پشت شود که ممکن است به صورت کمردرد یا اسپاسم کمر احساس شود.
عوامل خطر
در حالی که کمردرد می تواند هر زن باردار را تحت تاثیر قرار دهد، عوامل خاصی احتمال تجربه آن را افزایش می دهد:
کمردرد قبل از بارداری: زنانی که قبل از بارداری کمردرد داشته اند در معرض خطر بیشتری برای تجربه آن در دوران بارداری هستند.
حاملگی چند قلو: حمل دوقلو یا چندقلو فشار وارده بر بدن را افزایش می دهد و خطر کمردرد را افزایش می دهد.
سبک زندگی بی تحرک: عدم فعالیت بدنی منظم می تواند ماهیچه ها را ضعیف کند و آنها را مستعد فشار در دوران بارداری کند.
چاقی: وزن اضافی بدن می تواند بر ستون فقرات و ماهیچه های کمر فشار بیاورد و احتمال کمردرد را افزایش دهد.
الزامات شغلی: مشاغلی که شامل ایستادن طولانی مدت، بلند کردن اجسام سنگین یا خم شدن هستند می توانند به کمردرد در دوران بارداری کمک کنند.
مدیریت کمردرد در دوران بارداری
مدیریت موثر کمر درد در دوران بارداری شامل ترکیبی از اصلاح سبک زندگی، فیزیوتراپی و در برخی موارد مداخلات پزشکی است.
ورزش و فعالیت بدنی: ورزش منظم می تواند ماهیچه های کمر و شکم را تقویت کند، انعطاف پذیری را بهبود بخشد و فشار وارده بر ستون فقرات را کاهش دهد. فعالیت هایی مانند پیاده روی، شنا و یوگای دوران بارداری بسیار مفید هستند. تمرینات کششی که کمر را هدف قرار می دهند نیز می توانند تسکین دهند.
وضعیت بدن: حفظ وضعیت بدنی خوب می تواند به پیشگیری و کاهش کمردرد کمک کند. زنان باردار باید هنگام نشستن، ایستادن و بلند کردن اجسام مراقب وضعیت خود باشند. نشستن با پشت و شانه صاف، استفاده از صندلی با حمایت خوب کمر و اجتناب از ایستادن طولانی مدت می تواند کمک کننده باشد.
وضعیت خوابیدن: خوابیدن به پهلو با یک بالش بین زانوها می تواند فشار روی کمر را کاهش دهد. استفاده از یک تشک حمایتی و بالش بارداری نیز می تواند راحتی را بهبود بخشد و درد را کاهش دهد.
وسایل حمایتی: بستن کمربند حمایتی برای بارداری می تواند به حمایت از شکم و کاهش بار روی کمر کمک کند. علاوه بر این، استفاده از کفش های حمایتی و اجتناب از کفش های پاشنه بلند می تواند وضعیت بدن را بهبود بخشد و درد را کاهش دهد.
گرما و سرما درمانی: استفاده از بسته های گرما یا سرما در ناحیه آسیب دیده می تواند به طور موقت تسکین دهد. حمام آب گرم همچنین می تواند به شل شدن عضلات منقبض کمک کند.
ماساژ: ماساژ قبل از تولد توسط یک درمانگر آموزش دیده می تواند تنش عضلانی را کاهش دهد و گردش خون را بهبود بخشد و از کمردرد تسکین دهد.
مراقبت های کایروپراکتیک: برخی از زنان باردار از طریق دستکاری کایروپراکتیک تسکین پیدا می کنند، که می تواند به تنظیم مجدد ستون فقرات و کاهش درد کمک کند.
فیزیوتراپی: فیزیوتراپیست می تواند تمرینات و تکنیک های خاصی را برای تقویت عضلات پشت و شکم، بهبود وضعیت بدن و کاهش درد ارائه دهد.
دارو: در برخی موارد، داروهای مسکن بدون نسخه مانند استامینوفن ممکن است توصیه شود. قبل از مصرف هر دارویی در دوران بارداری، مشورت با یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی ضروری است.
طب سوزنی: برخی از مطالعات نشان می دهد که طب سوزنی می تواند یک درمان موثر برای کمردرد در دوران بارداری باشد. اعتقاد بر این است که نقاط خاصی را در بدن برای تسکین درد و بهبودی تحریک می کند.
پیشگیری از کمردرد در دوران بارداری
در حالی که ممکن است نتوان به طور کامل از کمردرد جلوگیری کرد، اقدامات خاصی می تواند خطر و شدت کمردرد را در دوران بارداری کاهش دهد:
وزن سالم را حفظ کنید: افزایش وزن در محدوده توصیه شده می تواند فشار روی کمر را کاهش دهد.
به طور منظم ورزش کنید: انجام تمرینات منظم و ملایم می تواند عضلات پشتی را تقویت کرده و انعطاف پذیری را بهبود بخشد.
وضعیت بدنی خوب را تمرین کنید: توجه به وضعیت بدن در طول فعالیت های روزانه می تواند به پیشگیری از کمردرد کمک کند. این شامل قد ایستادن، نشستن با تکیه گاه مناسب و بلند کردن صحیح اجسام با خم شدن در زانوها و نه کمر است.
پوشیدن کفشهای حمایتی: اجتناب از کفشهای پاشنه بلند و پوشیدن کفشهای حمایتی و راحت میتواند وضعیت بدن را بهبود بخشد و خطر کمردرد را کاهش دهد.
خوب بخوابید: استفاده از تشک و بالش برای حفظ وضعیت خواب راحت می تواند از کمردرد جلوگیری کرده و آن را کاهش دهد.
از ایستادن یا نشستن طولانی مدت خودداری کنید: استراحت برای حرکت و کشش می تواند از سفتی عضلات و کمردرد جلوگیری کند.