فلج مغزی یک اختلال عصبی است که بر حرکت، تون عضلانی و مهارت های حرکتی تأثیر می گذارد. این در اثر آسیب به مغز که قبل از تولد، در حین یا اندکی پس از تولد رخ می دهد، ایجاد می شود. این آسیب می تواند به دلیل تعدادی از عوامل از جمله عفونت، کمبود اکسیژن یا ناهنجاری های ژنتیکی باشد.
علائم فلج مغزی می تواند از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت باشد، اما به طور کلی شامل مشکلاتی در کنترل عضلات، هماهنگی و تعادل است. برخی از افراد ممکن است حرکات اسپاستیک داشته باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است در حرکت نرم مشکل داشته باشند. افراد مبتلا به فلج مغزی ممکن است در مهارت های حرکتی ظریف مانند نوشتن یا بستن بند کفش نیز دچار مشکل شوند.
علاوه بر مشکلات حرکتی، افراد مبتلا به فلج مغزی ممکن است مشکلات سلامتی دیگری مانند تشنج، مشکلات بینایی یا شنوایی و ناتوانی های یادگیری را نیز تجربه کنند. برای افراد مبتلا به فلج مغزی داشتن یک تیم چند رشته ای از متخصصان مراقبت های بهداشتی برای رفع تمام نیازهای آنها مهم است.
رایج ترین نوع توانبخشی برای افراد مبتلا به فلج مغزی فیزیوتراپی است. این نوع درمان بر بهبود قدرت، انعطاف پذیری و هماهنگی عضلات تمرکز دارد تا به افراد مبتلا به فلج مغزی کمک کند تا به پتانسیل کامل خود دست یابند.
بیشتر بخوانید : سکته مغزی ، علائم و روشهای درمان
انواع فلج مغزی
اسپاستیک: این شایع ترین نوع فلج مغزی است که حدود 70 تا 80 درصد موارد را شامل می شود. مشخصه آن سفتی و سفتی عضلانی است که می تواند حرکت را دشوار و تکان دهنده کند. فلج مغزی اسپاستیک بر اساس توزیع سفتی عضلانی به زیرگروههایی تقسیم میشود، از جمله همی پلژی اسپاستیک (یک طرف بدن تحت تأثیر قرار میگیرد)، دو پلژی اسپاستیک (عمدتاً پاها را تحت تأثیر قرار میدهد) و کوادری پلژی اسپاستیک (هر چهار اندام تحت تأثیر قرار میگیرند).
دیسکینتیک: این نوع با حرکات غیر ارادی و غیرقابل کنترل مشخص می شود که می تواند از آهسته و انقباض تا سریع و تند باشد. این نوع می تواند اندام ها، صورت و زبان را تحت تاثیر قرار دهد و منجر به مشکلات در گفتار، بلع و مهارت های حرکتی ظریف شود.
آتاکسیک: نوع آتاکسیک با هماهنگی ضعیف، حرکات لرزان و مشکلات در تعادل و مهارت های حرکتی ظریف مشخص می شود. افراد مبتلا به فلج مغزی آتاکسیک ممکن است در کارهایی که نیاز به حرکات دقیق دارند، مانند نوشتن یا بستن دکمه پیراهن، مشکل داشته باشند.
مختلط: برخی از افراد ممکن است علائمی داشته باشند که بین انواع مختلف همپوشانی دارند که منجر به تشخیص نوع مختلط می شود. این می تواند شامل ترکیبی از سفتی عضلات، حرکات غیرارادی و مشکلات هماهنگی باشد.
علائم و عوارض
کنترل ضعیف عضلات: افراد مبتلا به فلج مغزی ممکن است در کنترل عضلات خود دچار مشکل شوند که می تواند منجر به حرکات غیرارادی، سفتی عضلات یا ضعف شود.
رفلکس های غیرطبیعی: افراد مبتلا ممکن است رفلکس های اغراق آمیز یا بیش فعال داشته باشند که می تواند حرکات را تند یا ناهماهنگ کند.
عدم هماهنگی: افراد مبتلا به فلج مغزی اغلب در هماهنگی حرکات خود مشکل دارند، کارهایی مانند راه رفتن، نوشتن یا خوردن را دشوار می کنند.
لرزش یا حرکات غیر ارادی: برخی از افراد مبتلا ممکن است لرزش یا حرکات غیرارادی را در اندام ها یا سایر قسمت های بدن خود تجربه کنند.
سفتی عضلانی: سفتی عضلانی یکی از علائم رایج فلج مغزی است که می تواند حرکت را دردناک یا دشوار کند.
مشکل در تعادل و وضعیت بدنی: افراد مبتلا ممکن است در حفظ تعادل یا وضعیت مناسب دچار مشکل شوند که می تواند بر توانایی راه رفتن یا ایستادن آنها تأثیر بگذارد.
تاخیر در رشد: کودکان مبتلا ممکن است در مهارت های حرکتی، مانند خزیدن، راه رفتن، یا صحبت کردن، تاخیر داشته باشند.
مشکلات گفتاری و ارتباطی: برخی از افراد مبتلا ممکن است در گفتار و ارتباط مشکل داشته باشند، مانند اختلال در گفتار یا مشکل در ساختن کلمات.
فیزیوتراپی فلج مغزی
فیزیوتراپی برای فلج مغزی معمولاً با ارزیابی کامل نقاط قوت و ضعف فرد شروع می شود. فیزیوتراپیست الگوهای حرکتی، تون عضلانی و تعادل فرد را برای تعیین برنامه درمانی مناسب ارزیابی می کند.
یکی از اهداف کلیدی فیزیوتراپی برای فلج مغزی، بهبود قدرت و انعطاف پذیری عضلات است. این می تواند به افراد مبتلا به فلج مغزی کمک کند تا راحت تر حرکت کنند و خطر آسیب را کاهش دهند. فیزیوتراپیست ها ممکن است از تکنیک های مختلفی مانند تمرینات کششی، تمرین مقاومتی و ماساژ برای رسیدن به این هدف استفاده کنند.
یکی دیگر از اجزای مهم فیزیوتراپی بهبود هماهنگی و تعادل است. افراد مبتلا به فلج مغزی اغلب در هماهنگی مشکل دارند و ممکن است با فعالیت هایی مانند راه رفتن یا بالا رفتن از پله ها مشکل داشته باشند. فیزیوتراپیست ها می توانند با افراد برای بهبود تعادل و هماهنگی آنها از طریق تمریناتی که توانایی آنها در کنترل حرکات را به چالش می کشد، کار کنند.
فیزیوتراپی برای فلج مغزی علاوه بر بهبود عملکرد فیزیکی، می تواند به افراد دارای جنبه های روانی زندگی با معلولیت نیز کمک کند. فیزیوتراپیست ها اغلب با افراد برای تعیین اهداف و نظارت بر پیشرفت کار می کنند که می تواند به بهبود عزت نفس و انگیزه کمک کند.
فیزیوتراپی همچنین ممکن است شامل استفاده از وسایل کمکی مانند بریس، عصا یا صندلی چرخدار باشد تا به افراد کمک کند حرکت موثرتری داشته باشند. این دستگاه ها می توانند حمایت و ثبات را برای افراد مبتلا به فلج مغزی فراهم کنند و شرکت در فعالیت های روزانه را برای آنها آسان تر کنند.
فیزیوتراپی در منزل که توسط متخصصان ما در مرکز فیزیوتراپی در منزل نارمک ارائه می شود ، نیز برای مبتلایان به این عارضه مغزی از اهمیت زیادی برخوردار است ، چراکه اکثر مبتلایان دچار ضعف و مشکلات حرکتی هستند و مراجعه به کلینیک فیزیوتراپی برای آن ها دشوار است.